Nuôi con bằng sữa mẹ là một quá trình tự nhiên và quan trọng trong việc chăm sóc và phát triển sức khỏe của bé. Tuy nhiên, không phải lúc nào cũng dễ dàng khiến cho nhiều bà mẹ gặp phải những khó khăn và vấn đề trong quá trình này. Bạn có thể đã gặp phải việc không đủ sữa, đau ngực, hoặc khó khăn trong việc nuôi con bằng sữa mẹ. Cùng tìm hiểu dưới bài viết sau đây.
Nuôi con bằng sữa mẹ hoàn toàn là gì?
Nuôi con bằng sữa mẹ hoàn toàn là chỉ cho trẻ bú mẹ mà không cho ăn, uống bất cứ thức ăn hay đồ uống nào khác kể cả nước lọc, trừ các trường hợp phải uống bổ sung các vitamin, khoáng chất hoặc thuốc theo chỉ định của bác sĩ. Sữa mẹ là nguồn dinh dưỡng quý giá, là món quà tuyệt vời nhất mà mẹ có thể dành tặng cho con yêu. Nuôi con bằng sữa mẹ mang lại nhiều lợi ích cho cả mẹ và bé, giúp bé phát triển toàn diện về thể chất, trí tuệ và tinh thần. Tuy nhiên, hành trình nuôi con bằng sữa mẹ cũng không ít khó khăn và thử thách, đòi hỏi sự kiên trì và quyết tâm từ phía người mẹ.
Theo khuyến cáo của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), trẻ sơ sinh nên được bú sữa mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu đời. Sau 6 tháng, bé có thể bắt đầu ăn dặm bổ sung nhưng vẫn tiếp tục bú mẹ đến 2 tuổi hoặc lâu hơn nếu mẹ và bé mong muốn. Nhiều bà mẹ trẻ gặp nhiều khó khăn khi thực hành nuôi con bằng sữa mẹ, đặc biệt là trong những ngày đầu sau sinh. Một số vấn đề thường gặp bao gồm:
- Sữa mẹ chưa về nhiều: Đây là vấn đề khá phổ biến ở nhiều bà mẹ, khiến bé không bú đủ no và mẹ lo lắng. Tuy nhiên, mẹ cần kiên nhẫn và cho bé bú thường xuyên để kích thích tuyến sữa sản xuất nhiều hơn.
- Bé bú không đúng khớp ngậm: Bé bú không đúng khớp ngậm có thể khiến mẹ đau đầu ti, nứt nẻ đầu ti và bé bú không hiệu quả. Mẹ cần học cách cho bé bú đúng khớp ngậm để đảm bảo bé bú thoải mái và mẹ không bị đau.
- Mẹ bận rộn, không có thời gian cho bé bú: Nuôi con bằng sữa mẹ đòi hỏi mẹ phải dành nhiều thời gian cho bé bú, đặc biệt là trong những tháng đầu đời. Do đó, mẹ cần sắp xếp thời gian hợp lý để có thể cho bé bú thường xuyên.
Nuôi con bằng sữa mẹ không chỉ mang lại lợi ích cho bé mà còn tốt cho sức khỏe của mẹ. Các nghiên cứu khoa học đã chứng minh rằng phụ nữ cho con bú có nguy cơ mắc ung thư vú, ung thư buồng trứng và loãng xương thấp hơn. Nuôi con bằng sữa mẹ còn giúp mẹ giảm cân sau sinh nhanh hơn và tiết kiệm chi phí cho việc nuôi dưỡng con.
Những khó khăn thường gặp phải khi nuôi con bằng sữa mẹ
Áp xe vú
Áp xe vú là tình trạng nhiễm trùng cấp tính ở tuyến vú, thường do vi khuẩn xâm nhập gây ra. Vi khuẩn gây áp xe vú phổ biến nhất là tụ cầu khuẩn, liên cầu khuẩn và phế cầu khuẩn. Tình trạng này thường gặp ở phụ nữ đang cho con bú, nhưng cũng có thể xảy ra ở những phụ nữ không mang thai hoặc đang mang thai. Triệu chứng của áp xe vú:
Sốt cao đột ngột: Đây là triệu chứng thường gặp nhất, có thể kèm theo rét run, ớn lạnh, mệt mỏi, chán ăn. Sốt cao có thể kéo dài liên tục hoặc xen kẽ, mức độ sốt có thể từ 38°C đến 40°C.
Đau nhức sâu bên trong vú: Cơn đau thường xuất hiện âm ỉ, dữ dội, tăng dần theo thời gian và lan ra vai, cánh tay cùng bên. Khi ấn nhẹ vào vùng da bị sưng, cơn đau sẽ càng tăng thêm.
Vú bị viêm to ra: Vú bị sưng to bất thường, căng cứng, có thể sờ thấy ran ran khi ấn vào. Da vú tại chỗ viêm có thể nóng đỏ, căng bóng hoặc thậm chí tím tái.
Hạch ở nách cùng bên sưng to và đau: Khi vi khuẩn gây áp xe vú di chuyển đến các hạch bạch huyết ở nách, hạch sẽ sưng to, ấn đau, có thể kèm theo sốt cao.
Da tại chỗ áp xe: Tùy vào giai đoạn của bệnh, da tại chỗ áp xe có thể bình thường hoặc có dấu hiệu viêm như nóng đỏ, căng bóng.
Để phòng ngừa hiệu quả tình trạng áp xe vú, đặc biệt là đối với phụ nữ sau sinh, cần rửa tay kỹ trước và sau khi cho con bú, lau núm vú và quầng vú bằng khăn mềm, ẩm sau mỗi lần bú. Tránh để đầu vú bị xây xát, nứt nẻ, có thể sử dụng kem dưỡng ẩm hoặc miếng dán bảo vệ núm vú. Cho con bú thường xuyên, đúng khớp ngậm, vắt sữa bằng tay hoặc máy khi cần thiết để đảm bảo sữa được tiết ra đều đặn. Bổ sung dinh dưỡng: Ăn uống đầy đủ chất dinh dưỡng, tăng cường vitamin và khoáng chất để nâng cao sức đề kháng cho cơ thể.
Nứt núm vú
Nứt núm vú là tình trạng da ở đầu núm vú bị nứt nẻ, rách, thậm chí chảy máu, gây ra cảm giác đau rát cho mẹ mỗi khi cho con bú. Nguyên nhân chính thường là do kỹ thuật ngậm bú của bé chưa đúng cách.
Khi bé chỉ ngậm đầu núm vú mà không ngậm cả quầng vú, lực mút của bé sẽ tập trung vào một điểm, khiến da đầu núm vú bị kéo căng, ma sát liên tục, dẫn đến nứt nẻ. Dấu hiệu dễ nhận biết của nứt núm vú là mẹ cảm thấy đau rát khi cho con bú, núm vú có thể xuất hiện các vết nứt, da tấy đỏ, hoặc thậm chí chảy máu.
Khi gặp tình trạng nứt núm vú, mẹ nên hạn chế cho bé bú bên vú bị nứt bởi việc tiếp tục cho bé bú trực tiếp có thể khiến vết nứt thêm nghiêm trọng và gây đau đớn cho mẹ. Mẹ cần rửa sạch núm vú bằng nước ấm pha với một ít muối loãng (nhạt) sau mỗi lần cho bé bú. Lau khô núm vú bằng khăn mềm, tránh chà xát mạnh. Đảm bảo bé ngậm ti đúng cách: cằm tỳ vào ngực mẹ, miệng mở rộng, môi dưới hướng ra ngoài, ngậm hết quầng vú. Thay đổi tư thế cho bé bú thường xuyên để phân tán lực bú và giảm áp lực lên núm vú bị nứt.
Tắc ống dẫn sữa
Tắc tia sữa là tình trạng sữa mẹ bị ứ đọng trong các ống dẫn sữa ở bầu ngực, khiến mẹ cảm thấy đau nhức, khó chịu và có thể ảnh hưởng đến việc cho con bú. Khi bị tắc tia sữa mẹ sẽ cảm thấy bầu vú căng to hơn bình thường, có cảm giác nóng ran, đau nhức. Sữa mẹ không thể chảy ra ngoài khi cho con bú hoặc vắt sữa. Có thể xuất hiện các cục u nhỏ cứng trong bầu ngực. Trong một số trường hợp, mẹ có thể bị sốt, ớn lạnh và cảm thấy mệt mỏi.
Nguyên nhân gây tắc tia sữa có thể là do bé bú không đúng cách, bé bú ít hơn nhu cầu, mẹ không cho bé bú hoặc vắt sữa thường xuyên, hoặc mẹ sử dụng dụng cụ hút sữa không phù hợp. Hoặc mẹ gây áp lực lên bầu ngực do mặc áo ngực quá chật, nằm sấp khi ngủ, hoặc mang vác vật nặng. Khi mẹ cảm thấy căng thẳng, lo âu, cơ thể có thể sản xuất ra hormone prolactin, làm giảm lượng sữa chảy ra ngoài và dẫn đến tắc tia sữa. Tiền sử tắc tia sữa, thay đổi nội tiết tố, hoặc do một số loại thuốc.
Tắc tia sữa là một vấn đề phổ biến ở các bà mẹ cho con bú. Tuy nhiên, nếu được phát hiện và điều trị kịp thời, tình trạng này sẽ không ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe của mẹ và bé. Để phòng ngừa tắc tia sữa, mẹ nên cho con bú thường xuyên, ít nhất 8-12 lần mỗi ngày, hoặc vắt sữa nếu bé không bú trực tiếp. Uống nhiều nước để đảm bảo cơ thể đủ nước. Mặc áo ngực vừa vặn, thoải mái. Tránh nằm sấp khi ngủ. Nghỉ ngơi đầy đủ và thư giãn tinh thần. Nếu có bất kỳ dấu hiệu nào của tắc tia sữa, mẹ nên đến gặp bác sĩ để được tư vấn và điều trị kịp thời.
Hy vọng bài viết trên có thể giúp mẹ khắc phục những vấn đề mà bản thân mình đang mắc phải. Việc chăm sóc và vệ sinh đúng cách khi nuôi con bằng sữa mẹ không chỉ đảm bảo sức khỏe và an toàn cho bé, mà còn đem lại nhiều lợi ích cho cả mẹ và bé. Để tăng cường sữa mẹ, mẹ cần ăn uống đủ dinh dưỡng, nghỉ ngơi đầy đủ và tuân thủ các quy tắc vệ sinh cá nhân.